‘આર્ષ’ શોધ સંસ્થાન, અક્ષરધામ, ગાંધીનગર દ્વારા વિશ્વવંદનીય સંત પ. પૂ. પ્રમુખસ્વામી મહારાજની પ્રેરણા અને પ. પૂ. મહંતસ્વામી મહારાજના કૃપાશિષ હેઠળ છેલ્લા (1997-2022) ૨૫ વર્ષથી ગંગાના પ્રવાહની જેમ વહેતી આર્ષ પ્રવચનમાળામાં ભારતીય મૂલ્યોનું સંવર્ધન થાય, તે હેતુને લક્ષ્યમાં રાખીને વિદ્વાનો દ્વારા વ્યક્તિવિશેષ, સામાજિક સમસ્યા, દર્શન-ચિંતન અને શાસ્ત્ર – વિષયો આવરી ત્રૈમાસિક પ્રવચનનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
સને 1997 થી પ્રારંભ થયેલ આર્ષ ત્રૈમાસિક પ્રવચનમાળામાં અત્યાર સુધી 99 પ્રવચનોનું સફળતાપૂર્વક આયોજન કરવામાં આવેલ છે, આ કાર્યક્રમ અંતર્ગત સોમું પ્રવચન તથા સમગ્ર પ્રવચનોને સાંકળીને ‘આર્ષ ત્રૈમાસિક પ્રવચન શતક સમારોહ’ તા.15/02/2023 સ્વામિનારાયણ મંદિર, દાદર, મુંબઈ યોગી સભાગૃહ ખાતે પરમ પૂજ્ય મહંતસ્વામી મહારાજની ઉપસ્થિતિમાં યોજાયો હતો. જેમાં સોમું પ્રવચન દર્શન-ચિંતન અંગે હતું. જેનું શીર્ષક હતું अक्षरपुरुषोत्तम दर्शन के प्रवर्तन में प्रमुख स्वामी महाराज का योगदान।
આ કાર્યક્રમની શરૂઆત પરમ પૂ. મહંતસ્વામી મહારાજ દ્વારા સવારે પૂજા-દર્શન બાદ દીપપ્રાગટ્યથી થઈ હતી. સમગ્ર દિવસ દરમિયાન ચાર સત્રોમાં વિદ્વાન વક્તાઓ અને સત્રાધ્યક્ષોની ઉપસ્થિતિમાં વ્યક્તિવિશેષ, દર્શન-ચિંતન, શાસ્ત્ર, અને સામાજિક સમસ્યા – વિષયો આવરી અનુક્રમે 1) श्रीमद् भागवत में वर्णित गुणों के धारक प्रमुख स्वामी महाराज, 2) तमसो मा ज्योतिर्गमय, 3) वेदकालीन स्त्रीजीवन અને पारिवारिक एकता का मूल्य एवं उसका उपाय પ્રવચનોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. તેમાં અનુક્રમે શ્રી સોમનાથ સંસ્કૃત કોલેજ, વેરાવળ, ગુજરાતના પ્રાચાર્ય, પ્રો.ડૉ. નરેન્દ્ર પંડ્યા; ધુલે-મહારાષ્ટ્રના મહાન ચિંતક અને પ્રસિદ્ધ વક્તા ડૉ. પ્રકાશ પાઠક; પૂર્વ તત્ત્વજ્ઞાન વિભાગાધ્યક્ષ, મુંબઈ યુનિવર્સિટીના પ્રો.ડૉ. શુભદા જોષી અને સુરતના શિક્ષણવિદ્ અને મોટિવેશનલ વક્તા શ્રી હરિકૃષ્ણ શાસ્ત્રીએ વક્તા તરીકે તેમજ અનુક્રમે મહામહોપાધ્યાય પૂ. ભદ્રેશદાસ સ્વામી; સત્યધ્યાન વિદ્યાપીઠ, મુલુંડ, મુંબઇના અધ્યક્ષ ડૉ. વિદ્યાસિંહાચાર્ય મુંબઇ યુનિવર્સિટી તત્વજ્ઞાન વિભાગના ફેકલ્ટી, પ્રો.ડૉ. પૂર્ણિમા દવે અને ડૉ. પૂ. સદગુરુ વિવેકસાગરદાસ સ્વામી સત્રાધ્યક્ષ તરીકે ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.
સાંજે 6 થી 8 સમય દરમ્યાન મુખ્ય શતક પ્રવચન તેમજ સમાપન સત્રનું આયોજન થયું હતું. આ વિશેષ પ્રવચન શતક સમારોહમાં પ્રવચનના મુખ્ય વક્તા તરીકે આર્ષ શોધ સંસ્થાન, સ્વામિનારાયણ અક્ષરધામ, ગાંધીનગરના એસોસિયેટ પ્રોફેસર ડૉ. પૂ. આત્મતૃપ્તદાસ સ્વામી, આમંત્રિત સોમૈયા ઇન્સટીટ્યુટ ઓફ ધર્મ સ્ટડીઝના સહાયક પ્રોફેસર ડૉ. રુદ્રાક્ષ સાકરીકરે અને અતિથિવિશેષ મુંબઇ યુનિવર્સિટીના પૂર્વ કુલપતિશ્રી, શ્રી રાજન વેલુકર હતા. આર્ષ શોધ સંસ્થાન, સ્વામિનારાયણ અક્ષરધામ, ગાંધીનગરના નિયામકશ્રી, પ્રો. ડૉ. પૂ. શ્રુતિપ્રકાશદાસ સ્વામી અને સ્વામિનારાયણ મંદિર, મુંબઇના પૂ. ભક્તિપ્રિયદાસ સ્વામી વગેરે મહાનુભાવો ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.
સંચાલકશ્રીએ તમામ મહાનુભાવોનો પરિચય આપ્યો હતો. સમાપન સત્રમાં મહાનુભાવોનું શાબ્દિક સ્વાગત કરી પુષ્પહાર, શાલ અને સ્મૃતિ ભેટથી સન્માન કરવામાં આવ્યું હતું.
શતક પ્રવચનના મુખ્ય વક્તા પૂ. આત્મતૃપ્તદાસ સ્વામીએ अक्षरपुरुषोत्तम दर्शन के प्रवर्तन में प्रमुख स्वामी महाराज का योगदान વિષયક પર વાત કરતાં જણાવ્યું કે,
પ્રકાશ પાઠકે વાત કરતાં જણાવ્યું કે,
સોમૈયા ઇન્સટીટ્યુટ ઓફ ધર્મ સ્ટડીઝના સહાયક પ્રોફેસર ડૉ. રુદ્રાક્ષ સાકરીકરે જણાવ્યું હતું કે,
પ્રો.ડૉ. નરેન્દ્ર પંડ્યાએ જણાવ્યું કે,
સમાપન સત્રના અતિથિ વિશેષ તરીકે ઉપસ્થિત મુંબઇ યુનિવર્સિટીના પૂર્વ કુલપતિશ્રી તથા એટલાસ સ્કિલટેકના વર્તમાન કુલપતિશ્રી શ્રી રાજન વેલુકરે સૌ પ્રથમ આર્ષ શોધ સંસ્થાનની આ પ્રવચનમાળાના 25 વર્ષ પૂર્ણ થયા છે તેને અને અને જેઓના કારણે 25 વર્ષ થયા છે તે સૌને અભિનંદન પાઠવ્યા હતા. પ્રકાશ રૂપી દર્પણ આપણને અભિમાન અને અહંકારથી દૂર રાખે છે. જે જ્ઞાન પ્રમુખસ્વામી મહારાજ અને મહંત સ્વામી મહારાજ જેવા સંતો દ્વારા પ્રાપ્ત થાય છે.
મહામહોપાધ્યાય પૂ. ભદ્રેશ સ્વામીએ જણાવ્યું કે,
આર્ષના નિયામકશ્રી, પ્રો. ડૉ. પૂ. શ્રુતિપ્રકાશદાસ સ્વામીએ આર્ષ ત્રૈમાસિક પ્રવચનમાળાનો પરિચય આપતાં જણાવ્યું હતું કે,
પ્રવચનના અંતમાં આર્ષ ત્રૈમાસિક પ્રવચનમાળાના 100 માં પ્રવચન નિમિત્તે ગૌરવ અનુભવતા આશીર્વાદ સહ પ્રસંગોચિત વાત કરતાં પૂ. મહંત સ્વામી મહારાજે જણાવ્યું કે,
શાસ્ત્ર સંબંધિત સંશોધન આગળ ચાલે તેથી આર્ષની સ્થાપના થઇ તેની એક પ્રવૃત્તિ પ્રવચનમાળા જે એકધારી 25 વર્ષથી ચાલે છે તે મોટી વાત છે. તેની પાછળ બળ છે પ્રમુખસ્વામી મહારાજનું. આ પ્રવૃત્તિમાં શ્રુતિપ્રકાશ સ્વામી અને અન્યનો બહુ મોટો પુરુષાર્થ છે. હવે તો વિશ્વના બધા ખંડોમાં શોધ કેન્દ્રો ચાલું થયા છે તેથી શાસ્ત્ર સંબંધિત શોધ સંશોધનની પ્રવૃત્તિ ખૂબ આગળ વધશે તેવા આશીર્વાદ પાઠવ્યા.
આમ, આર્ષ, અક્ષરધામ, ગાંધીનગર, દ્વારા સ્વામિનારાયણ મંદિર, મુંબઇ ખાતે આર્ષ ત્રૈમાસિક પ્રવચન શતક સમારોહની વિશેષ સભાનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. સેમિનારમાં મોટી સંખ્યામાં આમંત્રિતો તેમજ શ્રોતાઓ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. આ સત્રનું વેબકાસ્ટિંગ કરવામાં આવ્યું હતું. સમાપન કાર્યક્રમનું સંચાલન શ્રી હરિકૃષ્ણ શાસ્ત્રી દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું અને સભાના અંતમાં પ્રો. ડૉ. પૂ. શ્રુતિપ્રકાશદાસ સ્વામીએ આભારવિધિ કર્યો હતો.
